رقص تانگوی ایران و آمریکا
منتشرشده در رادیو زمانه، 7 فروردین 1388
آقای دکتر بروجردی، برخی از کارشناسان برآنند که پیام باراک اوباما به مردم و مسوولان ایران و همچنین پاسخ ضمنی رهبر ایران نشان‌گر دگرگونی در ادبیات دو طرف است. براستی چنین است؟ اگر آری، آنگاه این رویداد چه تاثیری در برقرای رابطه میان دو کشور ایران و آمریکا خواهد داشت؟
آقای اوباما در پیغامی که به ایران داده‌اند از تعهد دولت خودشان و مساله‌ی دیپلماسی یاد کردند. به نظر می‌آید آقای باراک اوباما تصمیم گرفته‌اند که با ایران از در دیپلماسی درآیند. از سوی دیگر اگرچه ایران واکنش چندان مثبتی نشان نداد، در آنجا هم می‌توانیم از دگرگونی در شیوه سخن گفتن رهبر ایران نشانی بجوئیم چرا که میگوید اگر شما رفتارتان را دگرگون کنید ما هم همان کار را انجام می‌دهیم. یا این که تصمیم می‌گیرد هفته‌ی آینده در این کنفرانس افغانستان در هلند شرکت کند. این‌ها نشانه‌های خوبی است. ایران و آمریکا دو کشوری هستند که سال‌ها با هم قهر بودند و اکنون که می‌خواهند پای میز مذاکره بنشینند بی گمان هر سو در پی این‌ست که در این دیدارها امتیاز بیشتری از حریف بگیرد.
در بسیاری مذاکره‌ها سران کشورها از اینکه نمی‌دانستند به‌راستی چه کسی نماینده‌ی واقعی قدرت در ایران است دچار سر درگمی شده‌اند. آیا بهنظر شما در گفتگوهای احتمالی آقای اوباما با این مشکل روبرو نخواهد بود؟ به‌دیگر سخن، آیا رهبری دستگاه قدرت در ایران اجازه می‌دهد که افراد درجه دوم یا سومی به نمایندگی ایران در این گفتگو شرکت کنند؟
بی‌شک درباره‌ی این موضوع در بالاترین سطح رهبری ایران تصمیم‌گیری می‌شود. البته افراد نیز خواهند کوشید تا با درگیری در روند چانه‌زنی‌ها شیوه‌ی نگاه خود را در دستگاه سیاسی ایران به پیش ببرند. اما روی هم رفته می‌توان گفت که این تصمیمی نیست که افرادی در ترازهای پائین‌تر قدرت بتوانند در ساماندهی‌اش شرکت کنند.
آیا بهنظر شما کی و کجا می‌توان از نخستین نشانه‌ی دگرگونی در رفتار دو سو نشان گرفت؟
هم‌اینک و در کنفرانس هفته‌ی آینده و از آنجا که به هر حال ایران چه کسی را خواهد فرستاد. نماینده‌ی آمریکا خانم کلینتون خواهد بود. در واقع این که چه شخصیتی از طرف ایران در این کنفرانس حاضر خواهد شود، بازنمای اهمیت این دیدارها و نشان‌دهنده آنست که طرف ایرانی به چه زبانی با آمریکا سخن خواهد گفت.
الان آقای اوباما در دشوارترین دوره‌ی اقتصادی آمریکا است. بهتر شدن رابطه با ایران چه باری را از روی دوش او بر خواهد داشت؟
از دیدگاه اقتصادی ایران برای آمریکا اهمیت چندانی ندارد. (البته اگر نقشی که ایران در افغانستان و عراق بازی می‌کند را درنظر بگیریم، آنگاه ایران از جهت جامعه آمریکا جایگاهی برای خودش پیدا می‌کند). در واقع بدون همکاری با ایران، مشکل می‌شود مسائل افغانستان و عراق را حل کرد. همچنین گره گرفتاری اقتصادی‌ای که آقای اوباما با آن روبه‌رو است بسا که در یک سال آینده سخت‌تر نیز خواهد شد. در چنین شرائطی است که آمریکا رو به سوی دیپلماسی آورده است چرا که اگر بخواهند به جنگ‌های عراق و افغانستان پایان دهند، می‌توانند از دیپلماسی کمک بگیرند.
نقش گنگره آمریکا در روند برقراری احتمالی میان ایران و آمریکا چیست؟
کنگره آمریکا در رابطه با ایران خیلی سخت گیرتر از دولت آقای اوباماست و این هم یک گرفتاری دیگری را برای دولت آمریکا ببار می‌آورد که به هر حال نه می‌تواند در برابر ایران ضعفی نشان دهد و نه می‌تواند امتیازچشمگیری به ایران بدهند چرا که با مخالفت‌هایی در کنگره روبه‌روخواهد شد.
آیا فکر می‌کنید که آمریکا باید به ایران ضمانت بدهد که دیگر برای سرنگونی دولت ایران نخواهد کوشید؟ آمریکا چگونه باید پیش از آغاز گفتگو، اعتماد ایران را بدست آورد؟
گمان نمی‌کنم که دولت آمریکا آشکارا بگوید که در پی سرنگونی و دگرگونی دستگاه ایران نیست. اما از دیگر سو کسانی که قدری با راز و رمز سیاست آشنا هستند می‌توانند ببینند که جهت‌گیری دولت آقای اوباما به کدام سو است.
هنگامی‌که او از تعهد دیپلماسی سخن میگوید خود به خود سخن از دگرگونی و سرنگونی که در دولت بوش بر زبان‌ها افتاده بود کنار گذاشته می‌شود.
از دیگر سو پافشاری ایران بر عذرخواهی آمریکا به خاطرکودتای ۲۸مرداد کمک چندانی به بهبود شرایط نمی‌کند. چنانکه آمریکا هم می‌تواند بگوید که اگر شما درباره‌ی تاسیسات اتمی دروغ گفتید، بیایید عذرخواهی کنید. این‌ها زخم‌های گذشته را دوباره باز کردن است و فکر می‌کنم هر سیاست‌مدارعاقلی پیش از اینکه به فکر گذشته باشد، نگران آینده است. ایران می‌تواند امتیازهای خوبی را در این گیرودار از اوباما بگیرد. به هرحال باید تنگناهای سیاسی دولت آمریکا را در نظر گرفت. همچنین می‌باید در ارزیابی واقعگرایانه از سیاست ایران به وزن و جایگاه این کشوردر گفتگوهای بین المللی نظر کرد. در سویه‌ی آمریکا کنگره، گروه‌های فشار ولابی گری‌ها هر کدام، تصمیم گیریها را پیچیده‌تر می‌کنند.
- مارس 27, 2009
- بدون نظر
- اوباما, ایران و آمریکا, رادیو زمانه
