سیاست آمریکا در سرنگونی دستگاه حکومت ایران به جایی نمی‌رسد

منتشرشده در رادیو فردا، 18 نوامبر 2008

بعد از پیروزی اوباما در همه پرسی ریاست جمهوری آمریکا یک گروه از استادان، کارشناسان و دیپلمات‌های آمریکایی و ایرانی، بیانیه یا اندرزنامه‌ای درباره رفتار دولت آینده آمریکا با ایران منتشر کرده‌اند.

کنار گذاشتن سیاست تغییر رژیم، پشتیبانی از حقوق بشردر ایران با کمک ابزارهای جهانی، گفتگو با ایران درباره آینده عراق و افغانستان، حضور آمریکا در گفتگوهای هسته‌ای با ایران و دخالت دادن ایران در روند صلح خاورمیانه، پنج توصیه کلیدی‌ای کارشناسان به دولت باراک اوباماست.

این بیانیه قرار است روز سه شنبه در یک همایش خبری در واشنگتن خوانده شود و یک سناتور از حزب دمکرات و یکی از حزب جمهوریخواه آمریکا نظر خود را درباره آن بیان کنند.

یکی از امضا‌کنندگان، دکتر مهرزاد بروجردی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه سیراکوز آمریکاست که در این‌باره با «رادیو فردا» گفت‌وگو کرده است.

به نظر شما مهم‌ترین پیشنهاد مطرح‌شده به دولت آینده آمریکا در بیانیه منتشر شده چیست؟

ما پنج پیشنهاد در میان آوردیم که مهم‌ترین آن، درخواست گفت‌و‌گوی رودر رو دولت آمریکا با دولت ایران است، چرا که این گفتگو می‌تواند به سود هر دو سو باشد و بسیاری از مشکل‌های کنونی را چاره کند. امضاء‌کنندگان همگی برآنند که سیاست‌های سی سال گذشته آمریکا درباره ایران راه به جایی نبرده است و به رویکرد نوینی نیازمند است.

آیا با توجه به این که اروپایی‌ها چند سال است که با ایران به گفتگوی رودررو پرداخته ولی نتیجه‌ای نگرفته‌اند به نظر شما این پیشنهاد خوشبینانه نیست؟

بی‌گمان یک علت بی‌نتیجه بودن گفتگوهای اروپاییان با ایران همین شرکت نکردن آمریکا در گفتگوها بوده است. ایران هم در گفتگو با اروپایی‌ها همیشه دل نگران واکنش آمریکا بوده است. تا زمانی که دولت آمریکا از سیاست دگرگونسازی حکومت ایران سخن می‌راند طبیعی بود که دولت ایران روی خوشی به گفتگو با آمریکا نشان ندهد. بله، شاید این پیشنهادها خوشبینانه باشند، ولی برداشتن گامی در پی یک یا دو پیشنهاد ازین پنج، می‌تواند کمک شایانی به بهبود شرایط کند.

در آمریکا کسانی برآنند که ایران در پی خرید زمان است تا برنامه هسته‌ای خود را پیش ببرد و به گفته آنها، به سلاح هسته‌ای دست یابد. آیا پیشنهاد‌های شما در این بیانیه باعث نگرانی‌های بیشتر این افراد نخواهد شد؟

در پاسخ کسانی که شما به آنها اشاره می‌کنید، باید گفت سیاست‌های کنونی آمریکا به همان چیزی انجامیده که آنها مخالف آن هستند. چنین است که گذاشتن پیش شرط برای گفتگو کارایی نخواهد داشت. به‌هرروی سیاستمداران آمریکا باید محدودیت‌های قدرت کشورشان را در نظر داشته باشند. اگر تحریم‌ها ۲۰ سال است که به جایی نرسیده، پافشاری بر روی آن، تکرار سیاست اشتباه گذشته است. حمله نظامی نیز به هیچ رو مورد نظر ما نیست و فاجعه‌ای خواهد بود که نه تنها برای مردم ایران، بلکه برای دولت آمریکا هم مشکل‌های بسیاری به همراه خواهد داشت.

دیپلماسی و گفتگوی رو در رو تنها راهی است که می‌توان به آن امیدوار بود ولی به هر حال، در این گفتگو‌های احتمالی هیچیک از دو سو چک سفید امضا نخواهند کرد.

یکی از پیشنهادها پشتیبانی از حقوق بشر با استفاده از ابزارهای بین‌المللی در ایران است. لطفا در این باره نکته‌هایی بفرمایید.

هدف ما از پیش نهادن گفت‌و‌گوی رودر رو به هیچ رو فراموش کردن حقوق بشر در ایران نیست. سیاست تغییر رژیم در ایران و سرمایه‌گذاری 70 میلیون دلاری در این راه هیچ نتیجه‌ای ندارد و دولت آمریکا نیز نتوانسته است بسیاری را به سرمایه‌گذاری در این راه بکشاند. از دیگر سو بسیاری دست اندرکاران حقوق بشر در ایران نیز آشکارا گفته اند که نمیخواهند با چنین سیاستی هیچ گونه پیوندی داشته باشند زیرا که پی آمدهای سیاسی چنین پیوندی را مفید و سازنده نمی‌دانند.

باید به دولت ایران یاد آور شد که اگر در گفت وگوی جدی با دنیای غرب بگشاید چه امتیازی به دست خواهد آورد. منطق گفتگو این است که هر دو طرف باید امتیازهایی بدهند و امتیازهایی را به دست آورند و ما باور به حقوق هر دو طرف داریم. نمی‌بایست مسئله حقوق بشر در این میان فدا شود و هدف ما همین است که نشان دهیم رابطه‌ی ایران با غرب می‌تواند به به بهبود حقوق بشر در ایران بیانجامد.

شما چقدر خوش‌بین هستید که ایران به سمت رابطه با آمریکا گام بردارد و آماده مذاکره با این کشور باشد؟

ما امیدواریم که این گونه باشد. اما به گمان من وضع داخلی ایران نخبگان سیاسی ایران را به گفتگوهای رو در رو با آمریکا تشویق نمی‌کند. این یک تراژدی سیاسی است که در دراز مدت می‌تواند به جای برآوردن خواست‌های به حق ایران نتیجه معکوس داشته باشد.

پافشاری بیش از حد بر سیاست هایی که عملی نیست با استقبال جهانی روبرو نمی‌شود، به منزوی شدن بیشتر ایران می‌انجامد و به نابسامانی‌های اقتصادی و سیاسی کشور دامن می‌زند.