• خانه
  • مقالات
  • نقد کتاب
  • مصاحبه‌ها
  • ترجمه‌ها
  • خاطرات
  • شعر
  • عکس
  • زندگی‌نامه
  • ویدیوها
  • rss

اصغر شیرازی؛ قانون اساسی ایران٬ سیاست و دولت جمهوری اسلامی

Review of Asghar Schirazi, The Constitution of Iran: Politics and the State in the Islamic Republic. In Middle East Studies Association Bulletin 32 (Winter 1988): 260-261.

ترجمه جان اکان
انتشارات توریس٬ لندن٬ ۱۹۹۷ ٬ ۳۲۵ صفحه

سال‌ها پیش از این در 1803 ناپلون بناپارت می‌گفت قانون اساسی باید کوتاه و مبهم باشد. اگرچه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شرط اول را برآورده نمی‌کند، اما به یقین به خواست دوم ناپلنون پاسخ مثبت می‌گوید. اصغر شیرازی پژوهشگر علوم سیاسی در دانشگاه آزاد برلین، در کتاب خویش خواننده را از هزار توی فقه و حقوق و سیاست در دوران پس از انقلاب ایران می‌گذراند تا درستی این طنز تلخ را آشکار سازد. کتاب که شانزده فصل در بردارد بسیاری واقعیت‌های تلخ تاریخی، استدلا‌ل‌های حقوقی و روشن‌بینی‌های سیاسی درباره قانون اساسی و روند قوام‌یابی دولت در ایران انقلابی را در خویش گنجانده است. نویسنده با ظرافت بسیار چهره ایدئولوژیک این قانون اساسی را از پس تناقض‌های آشکار و نهان آن بازیافته، در برابر چشم خوانندگان به تصویر می‌کشد و در این کار به‌ویژه بر ناسازگاری‌های موجود میان اصول عرفی و دینی، چالش روح دمکراتیک و جوهر ضد دمکراتیک و ناهمخوانی‌های پیش فرض‌های توده‌گرا و نخبه‌گرائی این متن که به منزله پایه نظام اجتماعی ایران انگاشته می‌شود انگشت می‌نهد. به‌نظر شیرازی دو ویژگی فردی و سنتی بودن شریعت آن را از پاسخگویی به نیازهای جمعی و حقوق جهان مدرن و همگامی با سیاست پیچیده آن باز می‌دارد و از این‌روست که به باور وی دولتمردان ایران پیوسته به برهان “ضرورت چرخش چرخ حکومت” چنگ می‌زنند تا با گذر از کنار روح و نص شریعت حفره‌ی میان متن قانون و واقعیت عملی را بپوشانند و بر ناهمگونی‌ها و پیچیدگی‌ها و ناسازگاری‌های برآمده از این خلا سرپوش بنهند. اما این شیوه نتیجه‌ای جز این نداشته است که بخش بزرگی از قوانین دمکراتیک و حقوقی در قانون اساسی به دست فراموشی سپرده شوند.

شیرازی کتاب را با این نتیجه‌گیری به پایان می‌برد منطق قدرتمدار حکومت سرانجام بر روحانیان و در پی آن بر نهاد شریعت چیره شده است. (ص 303) به زبان دیگر حمله دین بر سیاست که در انقلاب اسلامی 1979 به اوج خویش رسید اینک به شکست دین و اخلاق از سیاست ماکیاولیستی انجامیده است. خواننده “قانون اساسی ایران” آن‌را گواهی بر درستی این سخن عبدالله لارویی می‌یابد که گفته بود: ایدئولوژی‌های سرکش در دراز مدت محکوم قوانین جامعه‌شناسی خواهند شد. شیرازی در پژوهش پر‌بهای خویش نشان داده است که ساز و کار واقعیت اجتماعی و چالش‌های سیاسی در ایران امروز بسی پیچیده‌تر از آن است که بتوان در قالب ساده انگارانه‌ای همچون “ایدئولوژی دینی”‌اش گنجانید. گسترش این نکته اما نیازمند نگاه شیرازی به نهادها و قانون‌های مدنی سال‌های پیش از انقلاب است. جدا از این نکته که “قانون اساسی ایران” چنین نگاهی را پرورش نداده است، می‌باید کتاب اصغر شیرازی را در فهرست کتاب‌های ضروری برای شناخت و پژوهش در سیاست ایران نهاد.

مرتبط

  • نوامبر 11, 1997
  • - مدیر
  • بدون نظر
  • اصغر شیرازی, قانون اساسی, ناپلئون
درباره این نویسنده
  • View all posts by مدیر
  • بلاگ
اشتراک‌گذاری
  • google-share

نظر بدهید لغو پاسخ

درباره سایت

در این سایت بسیاری از مقالات، مصاحبه‌ها، نقد کتاب‌ها و ترجمه‌هایی را که در سه دهه گذشته انجام داده‌ام را در کنار کتاب‌های من می‌توانید ببینید. سعی کرده‌ام متن اولیه را تا حد امکان حفظ کنم و اگر در مطبوعات ایران چیزی حذف شده بود آن را اضافه کنم. بعضی از مقالات این سایت برای اولین بار در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار می‌گیرند. لطفا نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را با من در میان بگذارید.

زندگی‌نامه

مهرزاد بروجردی به‌ سال 1341 در شهرآغاجاری به‌ دنیا آمد و دوران کودکی و نوجوانی را در خوزستان گذرانید. چند ماهی پیش از انقلاب 57 برای تحصیل در رشته‌ی علم سیاست و جامعه‌شناسی به آمریکا سفر کرد. ادامه ...

تازه‌ها

  • علل و پیامدهای اعتراضات کنونی در ایران
  • ۴۱۰ پاسدار سیاست‌ورز
  • دفاع از کارنامه روشنفکران ایران، بخش اول
  • به کجا داریم میرویم؟ گفتگوی مهرزاد بروجردی، صادق زیباکلام و احمد وخشیته

تماس

Mehrzad Boroujerdi
Dean, College of Arts, Sciences and Education Missouri University of Science and Technology 118 Fulton Hall Rolla, MO 65409 573-341-4575
Profmehrzad@gmail.com
https://www.boroujerdi.spia.vt.edu
  • Facebook
  • Flicker
  • Skype
  • Twitter
  • Linkdin

جستجو



نقل مطالب این آرشیو با ذكر ماخذ یا با لینک آزاد است. Copyright © 2018. mehrzadboroujerdi.com

بازگشت به بالا