گفتگو با بنیانگذار برنامه مطالعات خاورمیانه دانشگاه سیراکیوز: دغدغه اصلی ایران، دیگر فلسطین نیست
منتشرشده در وبسایت راه دیگر
بحران غزه در حالی وارد هفتمین روز خود می شود که تاکنون بر اساس گزارش ها آمار کشته های حملات اسرائیل به غزه از مرز ۱۳۰ نفر گذشته و جنگنده های رژیم صهیونیستی حدود ٨۶٠ نقطه را در نوار غزه از زمان آغاز عملیات نظامی هدف قرار داده اند. این در حالیست که وزیر امور خارجه اسرائیل تاکید کرده است که هیچ فشار بین المللی نخواهد توانست اسرائیل را از ادامه عملیات در غزه بازدارد و باید کار حماس در این دور از حملات تمام شود.
مهرزاد بروجردی، تحلیگر مسائل خاورمیانه در گفتگو با “راه دیگر” می گوید امروز دغدغه اصلی برای ایران دیگر مسئله فلسطین نیست و به عراق فکر مى کند؛ به گفته وى ”اسرائیل از فرصت پیش آمده در منطقه برای گوش مالی دادن به نیروهای حماس و حل مشکلاتش استفاده می کند. در حقیقت، اسرائیل از توجه افکار عمومی به بحران سوریه و عراق و همچنین جام جهانی فوتبال برای تشدید حملات خود استفاده کرد؛ البته ناگفته نماند که ماجراجویی حماس در این درگیری ها هم دخیل بوده و پرتاب موشک ها توجیه خوبی برای اسرائیل ایجاد کرده است. از همین رو ناظران سیاسی انتظار این برخوردها را نه تنها با حماس بلکه در آینده نزدیک با حزب الله (بخصوص با در نظر گرفتن شدت بحران ها در منطقه) را دارند.”
حملات خونین اسرائیل از اواخر ماه ژوئن و با بازداشت صدها تن از فعالان وابسته به حماس در کرانه باختری رود اردن آغاز شد. اتهام این افراد ربودن و کشتن سه نوجوان اسرائیلی در کرانه باختری رود اردن بود که مقامات اسرائیلی مدعی هستند گروه حماس با این آدمربایی و قتل ارتباط داشته است.
این حملات با پاسخ متقابل حماس، و همچنین تظاهرات فلسطینیها در واکنش به ربودن و زنده سوزاندن یک نوجوان فلسطینی، شدت گرفت. بر اساس گزارش ها حماس بیش از ۵۴۸ موشک به اراضی اشغالی شلیک کرده است.
از سوی دیگر، سخنگوی ارتش اسراییل می گوید این رژیم هر چهاردقیقه به یک هدف در غزه حمله می کند و از زمان شروع حمله هزاروصد نقطه را در غزه مورد اصابت قرار داده است، روز گذشته نیز وزیردفاع اسراییل دستور آغاز عملیات نظامی زمینی محدود در غزه را صادر کرده است. در واکنش به این اقدام احتمالی محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان گفته است “آنها میخواهند ما را از سرزمینمان بیرون کنند، اما ما به آنها میگوییم بیرون نخواهیم رفت و ما سلاحی نداریم اما پایداری خواهیم کرد و با کلماتمان خواهیم جنگید.”
از سوی دیگر، سخنگوی گردانهای عزالدین القسام شاخه نظامی جنبش حماس در واکنش به تهدید حمله زمینی یعلون تاکید کرده است که مقاومت خود را برای یک نبرد بسیار طولانی که ممکن است هفتهها طول بکشد، آماده کرده است و به یلعون میگوییم منتظر شما هستیم و جهان بهزودی نتیجه این جنگ را در صورت شروع مشاهده خواهد کرد.
دکتر بروجردی با بیان اینکه مشکلات عدیده ای در ایجاد درگیری های اخیر دخیل بوده است، تصریح می کند: “در عرض پنج سال گذشته سه بار شاهد جنگ بین اسرائیل و حماس بودیم تا جاییکه مسئله قرارداد صلحی که جان کری در حال مذاکره آن بود به نتیجه نرسید. بنابراین، مشکلات عدیده ای برای ایجاد درگیری های اخیر دخیل بوده است اما به هر حال ربودن و کشتن سه جوان اسرائیلی در کرانه باختری و بعد از آن سوزندان یک جوان فلسطینی به این اختلافات دامن زد.”
بنیان گذار برنامه مطالعات خاورمیانه دانشگاه سیراکیوز در ادامه خاطر نشان می کند: “حماس و فتح، دو حزب سیاسی اصلی فلسطین می خواستند یک دولت واحد تشکیل دهند دولتی که مورد قبول اسرائیل نبود و از همین رو منجر به درگیری های اخیر شد. البته یک منفعت سیاسی را برای اسرائیل در بر داشت زیرا به اختلاف بین نیروهای محمود عباس و حماس دامن زد. همانگونه که دیدیم محمود عباس چندان تمایلی به شروع و ادامه درگیری نشان نداد اما نیروهای حماس حداقل در این مرحله از زمان صحبت از ادامه مبارزه می کنند که تاکنون این مبارزه بیشتر یکسویه بوده است؛ چراکه تلفات فلسطینی ها از مرز صد نفر هم گذشته اما اسرائیلی ها تاکنون تلفات جدیدی نداشته اند.”
با بالا گرفتن حملات روز پنج شنبه هفته گذشته، شورای امنیت سازمان ملل نشست فوقالعادهای را درباره افزایش خشونتها میان اسراییل و حماس برگزار کرد اما بدلیل عدم توافق بر سر مفاد پیشنویس قطعنامه، این نشست بدون صدور قطعنامه به کار خود پایان داد.
از سوی دیگر باراک اوباما در تماس تلفنی با نخستوزیر اسراییل آمادگی خود را برای میانجیگری برای دستیابی به توافق آتشبس میان این رژیم و حماس بیان کرده و پیشنهاد داده که طرفین به توافق آتشبسی که در سال ۲۰۱۲ منعقد شده، بازگردند.
گفتنی است، براساس توافق نامه سال ۲۰۱۲ اسرائیل و فلسطینیان آتش بس برقرارکردند تا به مسائل محدودیت های اسرائیل و رفت و شد از گذرگاه های مرزی رسیدگی شود.
از آقای بروجردی می پرسم با توجه به بحران های منطقه که آمریکا با آن درگیر است آیا این کشور بطور مستقیم برای برقراری آتش بس اقدامی انجام خواهد داد، او پاسخ می دهد: “دولتمردان آمریکا فعلا مشغول بحران های دیگر منطقه از افغانستان گرفته تا عراق هستند و فکر می کنند درگیری اسرائیل و حماس می تواند معادلات سیاسی را تغییر دهد؛ بخاطر همین شاید بعد از گذشت چند هفته از این درگیری ها شاهد تلاش آمریکا برای خاتمه دادن به این درگیری ها باشیم اما به نظر نمی رسد واشینگتن بخواهد مداخله جدی در این مسائل از خود نشان دهد.”
با افزایش آمار کشته شدگان فلسطینی حملات اسرائیل که به گفته سازمان ملل متحد ۷۵ درصد از کشتهشدگان فلسطینی حملات هوایی شش روز اخیر، غیرنظامی بودند، جامعه بین المللی خواستار توقف جنگ شده است. حسن روحانی نیز با صدور بیانیه ای ضمن محکومیت شدید جنایات صهیونیستها علیه فلسطینیان، از نهادها و مجامع مسئول خواست به وظایف قانونی و انسانی خود برای لغو فوری و کامل محاصره نوار غزه و ارسال کمکهای انساندوستانه به مردم فلسطین عمل کنند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه سیراکیوز با بیان اینکه ایران در مقابل شرایط سختی قرار گرفته است، بیان می کند: “بحران سوریه سبب شد که نیروهای حماس از دمشق که مقرشان بود بیرون بیایند و بشار اسد را محکوم کنند که این موضع مورد قبول ایران نبود و در حقیقت این موضعگیری نوعی دهن کجی به ایران و نیروهای اسد بود. پس از آن بود که ایران تلاش کرد نیروهای جهاد اسلامی را بیشتر در نوار غزه تقویت کند و به نوعی دلجویی از حماس کند اما ظاهرا توفیق چندانی تاکنون برای ایران در این زمینه بدست نیامده است. در هر حال امروز دغدغه اصلی برای ایران مسئله فلسطین نیست بلکه تحولات عراق بیشتر برای ایران نگران کننده است.”